یکی از تمرینات بسیار کارآمد در زمینه حرفه ای شدن در عرصه خدمات چاپ، بررسی و تجزیه تحلیل یک محصول چاپی است.

برای این کار بهتر است یک لوپ یا ذره بین با قدرت بزرگنمایی بیش از 8 برابر داشته باشید. در این خصوص بزرگنمایی 50 برابر را به شما پیشنهاد می کنیم که تا حدودی کار میکروسکوپ را انجام می دهد. لذت دیدن برخی جزئیاتی که با این لوپ به شما دست می دهد ارزش خریدنش را دارد.

از امروز نمونه های چاپی مختلفی که در اطراف خود می بینید را با لوپ یا ذره بین مشاهده کنید. شناخت ترام و جزئیات آن کمک بسیار موثری به این تجزیه تحلیل می کند. نمونه کارهای چاپی جمع شده را یکی یکی نگاه کنید. اگر در نمونه هایتان جعبه وجود دارد آن را باز نمایید و درباره جزئیات آن دقت نمایید.

چه چیزهایی بایستی کنترل شود؟

اکنون نمونه های مختلف جمع شده را که شامل پوستر، کارت ویزیت، بنر، لیبل، جعبه، بروشور، کاتالوگ و موارد متعدد دیگر است در کنار خود دارید این نکته را در نظر داشته ممکن است بسیاری از نمونه های تولید شده و چاپ شده در داخل کشور و برای داخل کشور دارای نواقصی باشند اما نمونه های خارجی به دلیل اینکه کالاهای صادراتی هستند عیب و نقص کمتری دارند بنابراین سعی کنید از همه نمونه های داخلی و خارجی در مجموعه خود داشته باشید. در مورد بسته بندی محصولات، این نکته کاملاً مشخص است که کالای ارزشمند در بسته بندی نفیس تر ارائه می شود به عبارت دیگر چون قیمت و ارزش کالا زیاد است، می توان روی جعبه آن نیز سرمایه گذاری کرد و نمونه جعبه بهتری ارائه نمود. در این مورد بسته بندی بسته عطرهای مختلف حرف های بسیاری برای گفتن دارند، این نوع جعبه ها را نیز در مجموعه خود اضافه نمایید اکنون موارد زیر را در مورد تک تک محصولات چاپی بررسی کنید.

1- فرمت خروجی فایل چاپ شده چگونه است؟

نمونه را با لوپ بررسی کنید. خروجی فایل از چه نرم افزاری گرفته شده؟ از نرم افزارهای برداری یا بیت مپ؟

با لوپ روی نوشته به خصوص نوشته های ریز و ظریف نگاه کنید. چنانچه خروجی بردار می باشد نوشته ها یا به عبارت دیگر خطوط صاف و مرتب است. اما اگر خروجی بیت مپ باشد همین قسمت ها کنگره دار یا به عبارت دیگر رنجه رنجه (پیکسل - پیکسل) دیده می شود.

این اتفاق زمانی حادث می شود که کار نهایی خود را در نرم افزارهای بیت مپ مثل Photoshop بسته اید یا اینکه کار نهایی را تبدیل به تصویر کرده باشید.

شاید از خود بپرسید که، کارهای چاپی‌ای که به شکل بیت مپ خروجی گرفته شده از این نظر مشکل خاصی ندارد و کسی با ابزار لوپ به کار نگاه نمی کند؟

درست است اگر یک کار چاپی که ضرورت داشت از نرم افزارهای برداری چون CorelDRAW یا FreeHand  خروجی گرفته شود، از Photoshop خروجی بگیریم در نظر عوام بدون مشکل است. اما این نکته را یقین بدانید که مقایسه همین کار با نمونه ای که از برداری خروجی گرفته شده در نظر عوام هم متفاوت دیده خواهد شد و بدون ابزار هم، کار چاپی بهتر از نمونه مشکل دار، تشخیص داده می شود. اما گرافیست حرفه ای یا ناظر چاپ با کارفرمای غیر مطلع از مسایل فنی تفاوت دارد. بنابراین وقتی کارهای مختلف را مرور می کنید به نوع خروجی بردار یا بیت مپ دقت داشته باشید و اشکالاتی که در اثر خروجی بیت مپ ملاحظه می کنید را مد نظر بگیرید و از انجام آن در کار خود، پرهیز کنید. مشکلاتی چون کاهش وضوح طرح گرافیکی در نوشته ها  بخصوص نوشته های ریز.

2- محصول چاپی چند رنگ است؟

به اختصار اینکه نمونه ها را کنترل نمایید و تعیین کنید که کار چاپ شده چند رنگ است یا اینکه لازم بود این نمونه بخصوص چند رنگ چاپ شود تا زیباتر و نفیس تر باشد.

3- شیوه چاپ نمونه ها چیست؟

نکته با اهمیت دیگری که بایستی به آن دقت داشته باشید شیوه چاپ نمونه های جمع آوری شده است شیوه چاپ به موارد متعددی بستگی دارد از جمله: جنس چاپ شده مثل (کاغذ، مقوا، BOPP ،PVC ، فلز و ...)، کیفیت جنس چاپ شده (مثل دقت ترام‌ها، وضعیت چاپی و ...) شکل جنس چاپ شده (ورق، به حالت قوطی، شکلهای مختلف دیگر و ...) و حتی تیراژ آن . اما دقت کنید که شکل جنس چاپ شده ممکن است بعد از چاپ تغییر کرده باشد.
از اینجا شروع کنید که جنس نمونه چاپ شده را بررسی نمایید. اگر جنس مورد نظر کاغذ و مقواست احتمال اینکه افست باشد وجود دارد مشروط به اینکه کیفیت چاپ خوب باشد یعنی دقت ترام ها حدوداً بین lpi 150 تا lpi 200 باشد.اما اگر کار چاپی روی BOPP  (جنس هایی مثل انواع پلاستیک چیپس ها و پفک ها) صورت گرفته و کیفیت چاپ نیز در حد lpi 120  تا lpi 200 است و البته تیراژ آن نیز زیاد است (مثل پفک نمکی یا انواع چیپس و بستنی چوبی) یقیناً چاپ به یکی از روشهای هلیو یا فلکسو انجام شده است.

چاپ های هلیو دقیق تر از چاپ های فلکسو است اما ممکن است نمونه چاپی در دست شما با یک دستگاه چاپ هلیو بی کیفیت چاپ شده باشد.بنابراین پارامتر کیفیت در تشخیص شیوه چاپ هلیو و فلکسو قابل استفاده نیست. در این مورد باز هم لوپ به کمک شما خواهد آمد. ماهیت چاپ فلکسو با توجه به استفاده از کلیشه های برجسته به گونه ای است که در اطراف بخش های مختلف به نظر می رسد که خط نازکی ایجاد شده است. به عنوان مثال در اطراف نوشته های تک رنگ با لوپ نگاه کنید اثر چاپ فلکسو را مشاهده خواهید کرد.

بنابراین یکی از پارامترهای تشخیص فلکسو از هلیو وجود خط نازک سفید ایجاد شده در اطراف تنپلات های تک رنگ است).
در مورد چاپ های دیگر چون چاپ سیلک، چاپ تامپو، داغی Hot foil نیز که از کیفیت های پایین تری برخوردارند نکته های بسیاری وجود دارد.

سیلک و تامپو: با این دو شیوه چاپ تقریباٌ می توان روی هر جنسی چاپ کرد اما چیزی که نشان دهنده چاپ به وسیله یکی از این دو شیوه به طور قطع است شکل ماده چاپ شونده است، برای مثال ظرف پلاستیکی ماست و ... که بطور مستقیم بر روی آنها چاپ صورت گرفته به یکی از این شیوه ها انجام شده است.
البته در راه تشخیص شیوه چاپ روی مواد نکات ریز و درشت بسیاری وجود دارد که شرح و بسط همه آنها مجال خود را می طلبد اما در اینجا به همین مختصر بسنده می کنیم تا شاید وقتی دیگر.

 4- مراحل کار چاپ چگونه است؟
شاید بهتر بود این قسمت را در ابتدا بررسی می کردیم اما چون ذکر این نکته کمی نا آشناتر از نکات دیگر بود در آخر قرار گرفت. یک پروژه چاپی تنها شامل یک کارت ویزیت، بروشور، پوستر و یا یک جعبه ساده نیست که مراحل آن تا اندازه روشن و واضح باشد. در واقع رسیدن به یک بسته بندی نفیس آگاهی فراوانی در خصوص همه بخش های درگیر در پروژه چاپی از طراحی گرفته تا لیتوگرافی و چاپخانه و مراحل تکمیلی کار می خواهد با بررسی نمونه های زیبا و نفیس که معمولاٌ در بسته بندی های ارزشمند همچون عطرهای مختلف یافت می شود، می توان به اطلاعات مفید و کاربردی فراوان دست می یابیم.

ممکن است در نظر اول با دیدن یک جعبه عطر تشخیص دهید که این جعبه تک رنگ چاپ شده است اما بررسی دقیق آن احتمالاٌ به نتایج متفاوتی می انجامد. مثلاٌ اینکه یک مقوای ساده را در ابتدا متالایز کرده اند یعنی

مشکل کثیف شدن جوهر و مرکب چاپ

چرك شدن(Darkening)
زمانی اتفاق می افتد که مرکب های تیره تر بعد از اينكه به كاغذ منتقل شدند در برج بعد از كاغذ به لاستیک، از لاستيك به پلیت و از پليت به سیستم مرکب دهی انتقال داده شده و رنگ های روشن را کثیف کنند.

باید در حین چاپ خیس روی خیس، میزان چسبناكي مرکب ها متناسب باشد، با این حال گاهی پیش می آید که مرکب واحدهای اولیه باعث کثیف شدن مرکب روشن تر (عمدتاً مرکب زرد) در واحدهای بعدی می شوند.

رفع کثیف شدن جوهر و مرکب چاپ:

مشکل ایجاد خط های افقی پس از چاپ

نوارهای افقي (Horizontal Stripes)
این مشکل که در تمام تکنولوژِی های چاپ احتمال بروز آن وجود دارد، شامل ظاهر شدن نوارهای افقی روشن و تیره در مناطق تصویر، در راستای چاپ می باشد. و مشکلی شایع در خدمات چاپ است دلایل زیادی برای این اشکال وجود دارد. تنظیمات نادرست و اشتباهات مربوط به مرحله قبل از چاپ؛ وجود آلودگی های ناشی از انباشته شدن پودر خشک کنی و یا کوتینگ کاغذ، پلیت و یا لاستیک صدمه دیده و کیفیت پایین مرکب از جمله دلايل بروز اين مشكل است.
وجود اشکالاتی در خود ماشین چاپ هم می تواند این خطوط را ایجاد کند، به طور مثال تنظیم نبودن سیستم مرکب دهی و رطوبت دهی و یا فشار زیاد مابین نوردها. گاهی وجود نوارهای رنگی مربوط به حرکات جانبی اضافی نوردهای روی پلیت است.

رفع مشکل ایجاد نوار های افقی پس از چاپ:

مشکل لکه دار شدن چاپ

لکه آوردن چاپ (Mottling)
در تمام دستگاه ها و روش های چاپ از پرینت خانگی تا افست این مشکل بروز می کند. دلیل اصلی ایجاد اشکال لکه آوردن (ابری شدن) یکدست نبودن سطح کاغذ و جذب غير یکنواخت مرکب است. در ماشين هاي ورقی 4 رنگ، تصاوير ايجاد شده در يك واحد چاپي در واحد بعد دوباره شقه شده و به لاستيك منتقل مي شوند و در نهایت موجب انتقال غير یکنواخت مرکب به سطح چاپ و ابری شدن آن می گردد. بروز این عارضه در چاپ افست صورت های گوناگونی دارد. اگر علت قطعی لکه آوردن کاغذ باشد، شکل ظاهری لکه ها شبیه ساختار کاغذ خواهد بود. این مورد را می توان زیر نور UV بررسی نمود. برای اطمینان، ویژگی های جذبی مرکب هم باید آزمایش شده باشند.

رفع اشکال لکه دار شدن چاپ:

مشکل سایه دار شدن چاپ

سایه آوردن چاپ (Ghosting)
زماني كه علاوه بر مناطق منظور شده چاپي (مناطق تصويري) در فرم ها ـ چه پوزتيو و چه نگاتيوـ يك كپي ديگر از آنها روي كار وجود داشته باشد، در اصطلاح كار سايه انداخته است.

این سایه ها به دلیل عبور مجدد نورد مرکب بر روی پلیت و یا کم و زیاد شدن مرکب به وجود می آیند. در صورت تنظیم نبودن نوردهای مرکب و یا ضعیف بودن پیگمنت های مرکب امکان سایه اندازی بیشتر می شود. بالانس درست آب و مرکب از سایه اندازی جلوگیری می کند زیرا افزایش آب تأثیرات منفی بر روي محصول چاپی دارد.

رفع اشکال سایه دار شدن چاپ:

مشکل پرز کن شدن کاغذ در حین چاپ

پرزكن شدن (Pikcking)
پرز كن شدن زماني رخ مي دهد كه الياف كاغذ از سطح آن كنده شود يا آنكه ورق چاپي در حين فرايند چاپ پاره شود. اين عارضه مي تواند باعث خرابي لاستيك شود. در اين حالت لازم است بارها لاستيك را بشوييد كه كيفيت چاپي پايين مي آيد. زماني كه سطح چاپي حالت ارتجاعي نداشته باشد مشكل پرز كن شدن به وجود ميآيد.
به نظر میرسد که میزان نیروی چسبندگی مرکب بیشتر از نیروی چسبندگی مابین فیبرهای کاغذ و یا پیگمنت های کوتینگ است. چسبندگی کم و یا قدرت نگهدارندگی ضعیف مواد بکار رفته در کوتینگ می تواند از عوامل زدگی باشد.

رفع اشکال مشکل پرزکن شدن کاغذ چاپ :

مشکل چروک شدن کاغذ چاپ

چروک شدن (Crease Formation)
چروك شدن كاغذها زماني رخ مي دهد كه كاغذها يا درست هوادهی نشده باشند و یا درست بر روی پالت قرار نگرفته باشند. علاوه بر اینها در كاغذهايي که لبه آنها موج دار، وسط آنها برآمده و یا دارای الکتریسیته ساکن هستند هم این حالت رخ میدهد. تنظیمات نادرست واحد تغذیه کاغذ، حمل و نقل غیرصحیح کاغذ و انبارداري در شرايط غیر استاندارد نیز می تواند موجب بروز اين حالت گردد. به دلیل حساس بودن کاغذ نسبت به نوسانات رطوبت باید در ثابت نگه داشتن دما و رطوبت هنگام انبارداري، دقت شود. کاغذ را درشرایط مناسب؛ رطوبت نسبی 50 تا 55 درصد و دمای مابین 20 تا 22 درجه سانتي گراد نگهداری کنید.
از دیگر دلایل چروک شدن تنظيم نادرست سنجاق ها و تعداد آنها، كشش زياد نشان، فشار زياد تسمه ها و درست نبودن فشار هواي فوت و مك است. عملکرد ضعیف پنجه ها یا کثیف بودن آنها و فشار زیاد و نادرست مابین لاستیک و سیلندر چاپ از ديگر عوامل چروكي و لغزش كاغذ هستند.

بر طرف کردن و رفع مشکل چروک شدن کاغذ چاپ:

مشکل چسبیدن ورق های کاغذ به یکدیگر

بارالکتریکی ساکن روی کاغذ (Electrostatic Charge Paper)

يكي از مشكلاتي كه اپراتورهاي چاپخانه ها با آن آشنا هستند، چسبيدن صفحات كاغذ به يكديگر است. دليل اين مسئله ايجاد بار الكتريسيته ساكن در سطح كاغذ ها می باشد. با بروز اين مشكل قسمت تغذيه ماشين چاپ چند و­­رق كاغذ را به صورت همزمان از روي پالت برمي دارد كه موجب توقف آپارات مي شود.

الكتريسيته ساكن نتيجه اضافه شدن الكترون (بار منفي) يا كم شدن الكترون (بار مثبت) در سطح كاغذ است. این اتفاق بیشتر در زمانی که کاغذ به دلیل رطوبت کم هوا، بیش از اندازه خشک شده باشد رخ می دهد.

رفع مشکل چسبیدن ورق های کاغذ به یکدیگر:

• میزان رطوبت کاغذ باید بین  45 تا 55 درصد باشد.
• میزان رطوبت نسبی محیط باید بین 50 تا 55 درصد باشد.

نکته:  در فصل های سرد سال در اتاق هایی که با وسایل حرارتی گرم می شوند رطوبت به طرز چشم گیری کاهش می یابد.
 

آشنایی کامل چاپ برجسته (لترپرس)

لترپرس يكي از انواع روشهاي چاپ هست. همنطوري كه اطلاع دارید ما روش هاي مختلف چاپي داريم كه تقسيم بندي  براي آن ها از ابعاد مختلف وجود دارد . يكي روشهاي تقسيم بندي روش هاي چاپ روشي هست كه در آن ما لوح چاپي رو مبناي تقسيم قرار مي دهيم .

منظور ما از لوح چاپي هر سطحي هست كه ما با استفاده از روش هاي خاص تصاوير و حروف مورد نظر را براي چاپ بايد ابتدا بر روي اون منتقل كنيم تا در مراحل بعدي با آغشته شدن اون به مركب يا هر روش ماده ديگه اي غير از مركب بشه تصاوير رو از روي اون بر روي سطح چاپ شونده اي مثل كاغذ يا ... منتقل كرد.

لوح چاپ به عنوان يك سطح مي تواند انواع و اشكال مختلفي داشته باشه اما وقتي صحبت از چاپ هست شكلي كه تصاوير ما بر روي اون نقش بسته اهميت پيدا مي كنه و مبناي ما براي تقسيم بندي روش هاي چاپ مي شود:

1. روش برجسته

2. روش گود

3 . روش غربالي (يا اسكرين

4. روش مسطح ( يا ليتوگرافي)

اينها در واقع 4 روش ايجاد تصاوير بر روي لوحها و به تبع اون 4 روش براي چاپ تصاوير هستن (‌ البته نه همه روشها بلكه روش هاي اصلي) اما در مورد لترپرس روش لتر پرس يك روش چاپ برجسته هست كه در اون تصاوير پس از برخورد مركب با سطح برجسته لوح از روي اون بر روي مثلا كاغذ منتقل مي شن. روش لترپرس يكي از روشهاي اوليه و اساسي چاپ بوده روشي كه گوتنبرگ پدر صنعت چاپ اونرو به عنوان يكي از اصلي ترين روش هاي چاپ ابداع و مطرح كرد. اما اصطلاح لترپرس در آن ديده اوليه كه ما بهش داريم شايد اشاره به برجسته بودنه اين روش نداشته باشد چون معني اون « چاپ حروف » هست. دليله اين نامگذاري بيشتر تاريخي هست و به طور خلاصه علتش اين هست كه روش لترپرس يكي از روشهايي بوده كه ابتد از اون براي چاپ حروف چاپي استفاده مي كردن و در اون مقطع روشي كه براي چاپ تصاوير به كار مي رفته عموما جدايه از روش چاپ حروف بوده. پس اساسا از لترپرس براي چاپ حروف استفاده مي شده است. قديمي ترين روش كار هم براي آماده كردن لوح چاپ استفاده از روش حروف چيني حروف چاپي سربي در كنار هم و استفاده از آن براي چاپ بوده است. كه به مرور بظهور انقلاب صنعتي ، اختراع عكاسي و روش هاي نوين جاي خودش رو به روش هاي ديگه حروف چيني داد. اين يك توضيح مختصري از روش لترپرس بود. اما اجازه بده ببينيم كه اين روش و كاربرد اون امروزه چه طوري هست:بايد گفت كه روش لترپرس و استفاده از اون امروز با به وجود اومدن روش هايي مثل چاپ افست و ديگر روش هاي چاپي از اون حالت يك روش عمومي و خيلي رايجش بيرون اومده. پس مي شه گفت حروف چيني سربي هم به اون معناي عامش ديگه منسوخ شده. اون چيزي كه در ايران و از روش لترپرس باقي مونده يك روش اختصاصي براي انجام دادن يك سري كارهاي خاص هست. عمده دستگاه هايي كه از اين روش هنوز ه مي شه اسم اونرو شنيد و ازش استفاده كرد دستگاه ملخي هست كه به خاطره شكل كاره اين دستگاه و شباهت ظاهر اون به پاي ملخ در ايران به اين اسم معروف شده.( البته يك نوع دستگاه ديگه هم براي اين روش وجود داره كه به اون دستگاه مسطح مي گن) اما كارهايي كه مي شه امروزه با لترپرس انجام داد بيشتر به سمت قالب زني متمايل هست. در اين حالت از روش لتر پرس براي انواع كارهاي پرفراژ زني و ايجاد خط تا و يا قالب زني و برجسته كاري استفاده مي شه كه همگي در اندازه عموما محدود و مشخص دستگاه به عنوان يك روش تكميلي بعد از چاپ به كار مي رن. شما با استفاده از روش لترپرس مي توني براي كارهايي كه احتياج به خط تا دارن يا احتياج هست كه يه حالت برجسته كاري روي اونها ايجاد بشه با استفاده از كليشه هايي كه ساخته مي شه يا فرمي كه باستفاده از ابزار حروف چيني سربي در چاپخانه ساخته مي شه استفاده كني. همينطور مي توني از اون به عنوان يك دستگاه دايكات و قالب زني ( خصوصا از نوع مسطح اين دستگاه ) براي ساخت مثلا جعبه يا كلا قالب زني استفاده كني. يكي ديگر از استفاده هاي اين دستگاه كاربرد اون در شماره زني سريال بر روي ورقهاي چاپي هست كه با اضافه كردن يك قطعه خاص به دستگاه امكان پذيره. البته همونطور كه گفتم ديگه كمتر براي چاپ به اون عنوان استفاده از مركب از اين دستگاه استفاده مي شه ولي هنوز هم ميشه جاهايي رو پيدا كرد كه با استفاده از اين روش كارت تبريك و دعوت چاپ مي كنن. اما به هر حال استفاده از اين روش و تحت نام لترپرس بستگي به كاربرد خاصي داره كه شما بايد در نظرش بگيري و مي شه ابتكارات جالبي هم با توجه به خصوصيت اين روش براي اون در نظر گرفت