بزرگترین شرکت خدمات و تجهیزات چاپ جهان

کمپانی آلمانی هایدلبرگر دروکماشینن آ گ (به آلمانی: Heidelberger Druckmaschinen AG)‏(معروف به هایدلبرگ؛ Heidelberg) در شهر هایدلبرگ آلمان مستقر گشته و کارخانه‌های آن در شش کشور جهان قرار دارند. با در اختیار داشتن بیش از ۴۷ درصد از سهم بازار جهانی ماشین آلات صنعت چاپ افست، ودیگر تکنولوژی های مدرن چاپ بزرگترین شرکت صنعت چاپ در جهان می باشد. شرکت هایدلبرگ تنها ارائه کننده راهکارهای یکپارچه و متمرکز در صنعت چاپ جهان است.
 

شهر هایدلبرگ آلمان

تاریخچه
درسال ۱۸۵۰ اندریاس هام یک کارخانه ریخته‌گری و تولید ماشین آلات را در فرانکنتال آلمان پایه گذاری کرد. کارخانه‌ای که در واقع هسته مرکزی آنچه را امروز به نام کمپانی هایدلبرگ می‌شناسیم پایه ریزی کرد. در سال ۱۸۹۶ شهر هایدلبرگ، دفاتر مرکزی کارخانه هام با نام کمپانی ماشین آلات سریع الف. هام هایدلبرگ را در خود جای داد. کارخانه‌ای که با تولید اولین ماشین چاپ خود، شهرت و اعتباری بین المللی را برای این شرکت به ارمغان آورد، ماشین چاپ ملخی هایدلبرگ که در سال ۱۹۱۴ پا به عرصه وجود گذاشت. اولین شعبه کمپانی هایدلبرگ در سال ۱۹۲۶ در ژاپن تاسیس گشت. کمپانی، مقر واقع در شهر هایدلبرگ خود را توسعه و گسترش داده و در سال ۱۹۵۷ کارخانه ویسلوخ- والدورف را افتتاح نمود که تا امروز بزرگترین و پیشرفته ترین کارخانه تولید وری چاپ Ĥ ماشین آلات چاپ در جهان محسوب می‌گردد. کمپانی هایدلبرگ در سال ۱۹۶۲ پا به حیطه فن افست گذاشت و با تولید نخستین ماشین چاپ دو ورقی چهار رنگ از خانواده اسپیدمستر در سال ۱۹۷۴ جهشی عظیم را در زمینه کیفیت، دقت و سرعت ماشین آلات چاپ افست ایجاد نمود. در سال ۱۹۷۵ اولین ماشین چهار ونیم ورقی دو رنگ پشت و روزن کمپانی به بازار عرضه گردید. در سال ۱۹۸۵ کارخانه جدید ریخته گری کمپانی واقع در آمشتتن آلمان کار خود را شروع نمود. در سال ۱۹۹۲ کمپانی هایدلبرگ سنگ بنای کارخانه براندنبورگ را پی گذاشت.

تولیدات
تولید کننده و عرضه کننده ماشین آلات چاپ دقیق و قدرتمند، تجهیزات پیش از چاپ و نگاشت پلیت، ماشین آلات پس از چاپ و نرم افزارهایی برای یکپارچه سازی و پیوستن کلیه ماشین آلات در سراسر زنجیره و فرآیند تولید است. علاوه بر آن، کمپانی هایدلبرگ ارائه کننده خدمات مشاوره‌ای، خدمات سرویس، قطعات یدکی، گستره وسیعی از مواد مصرفی صنعت چاپ، ماشین آلات دست دوم و خدمات آموزشی در آکادمی رسانه چاپ خود است.

سرمایه :

کل دارایی کمپانی هایدلبرگ بالغ بر 3 هزار میلیارد دلار می باشد.

نیروی کاری
این کمپانی با دارا بودن بیش از ۲۵۰ دفتر فروش در سراسر جهان، خدمات خود را در اختیار بیش از ۲۰۰،۰۰۰ نفر از مشتریان خود در کشورهای صنعتی و در حال رشد، در آسیا و اروپای شرقی قرار می‌دهد. در حال حاضر کمپانی هایدلبرگ دارای نیروی کاری معادل ۱۹،۵۹۶ نفر است که عمده آنها در بخش‌های تحقیق و توسعه، تولید و فروش مشغول به کار می‌باشند.

 

تاریخچه خدمات و صنعت چاپ در ایران

رافائل دومان در خاطرات خود می نویسد: «به خاطر نبودن صنعت چاپ، کتاب در اینجا (ایران) خیلی گران است. قیمت کتاب بر حسب سطور کتاب تعیین می شود. محتوای کتاب در تعیین قیمت آن هیچ تاثیری ندارد. یک کتاب با هزار سطر به قیمت دو عباسی فروخته می شود. اگر با خط خوش نوشته شود، تا ۵ عباسی قیمت دارد».
در هر صورت ورود واژه چاپ به زبان فارسی را به اواخر قرن هفتم هجری و به زمان سلطنت گیخاتوخان پسر اباقاخان مغول نسبت می دهند و آن پول کاغذی بوده که به آن چاو یا کااو (Cao) می گفتند. برخی هم برآنند که واژه چاپ، همان چهاپ یا چهاپه که در زبان هندی به مفهوم مهری بوده که بر روی پارچه می زدند و آن را منقوش می ساختند، بوده است.

در سال 1639سه‌ کتاب‌ به‌ زبان‌ و خط‌ فارسی‌ از سوی‌ هیئت‌های‌ تبلیغی‌ مسیحی‌ و در باب‌ تبلیغ‌ مسیحیت‌ در لیدن‌ هلند به‌ چاپ‌ رسیده‌ و چاپخانه‌ای‌ که‌ این‌ کتاب‌ها در آن‌ چاپ‌ شده‌، ظاهراً نخستین‌ چاپخانه فارسی‌ در جهان‌ است.

بر اساس‌ مدارک‌ موجود، نخستین‌ کتابی‌ که‌ در خود ایران‌ چاپ‌ شده‌، زبور داوود یا ساغموس‌ است‌ که‌ در 1638 به‌ زبان‌ و خط‌ ارمنی‌ در 572 صفحه‌ در جلفای‌ اصفهان‌ و به‌ دست‌ کشیشان‌ ارمنی‌ به‌ چاپ‌ رسیده‌ است.

اولین چاپخانه در ایران در شهر تبریز تأسیس شد.عباس میرزا نایب السلطنه میرزا زین العابدین تبریزی را مامور فراگیری فن چاپ و به راه انداختن نخستین چاپخانه در تبریز کرد. میرزا زین العابدین تبریزی به سال ۱۲۳۳ هجری قمری اسباب و آلات چاپ حروفی را به تبریز آورده و تحت حمایت عباس میرزا نایب السلطنه که در آن زمان حکمران آذربایجان بود مطبعه کوچکی برقرار نمود و کتاب مزبور میرزا ابواقاسم فراهانی بود که حاوی قصه‌هایی از جنگ میان دولت ایران و روسیه که در مورخ ۱۲۲۸ هجری قمری (برابر با ۱۸۱۳ میلادی ) با عهدنامه گلستان به پایان رسیده بود.

دکتر فهیمه باب الحوائج در کتاب «آشنایی با مبانی چاپ و نشر» خود می‌نویسد : "عباس میرزا ولیعهد فتحعلیشاه چند تن از ایرانیان را به اروپا گسیل کرد تا صنعت چاپ را بیاموزند. سپس دستور داد که از روسیه ماشین چاپ وارد کنند . در سال ۱۸۱۶ میلادی هنرمند آذربایجانی میرزا زین العابدین تبریزی یکی از همین ماشین‌ها رابه کار گرفت . دومین مطبعه که به ایران وارد شد مطبعه سنگی است که آن نیز در تبریز دایر شده‌است . جای تعجب است که مطبعه نخستین پس از کار کردن دیگر معمول نشد و مطبعه سنگی جای آن را گرفت.

شاید علت جایگزینی مطبعه سنگی به وجای مطبعه سربی این باشد که افرادی مطبعه سربی و حروف آن را با نظر بدبینی نگاه می‌کردند و علامت کفر می‌دانستندویا چون حروف ما فارسی بود با حروف سربی در آن زمان نمی‌توانستیم تنوع در خطوط داشته باشیم در صورتی که در مطبعه سنگی از خوشنویسان کمک گرفته می‌شد. علی قاضی زاده در کتاب تبریز شهر اولین‌ها می‌نویسد : سخت گیری‌های کهنه پرستان باعث شده بود که به سبب گرانی طولانی و سخت بودن چاپ سنگی چاپ کتب و مطبوعات بسیار گران تمام شده و در نتیجه سال‌ها انتشار کتاب و نشریه با دشواری‌های فراوان همراه باشد.

متاسفانه این چاپخانه‌ها همیشه مورد بغض و کینه کوته اندیشان بود و در هر فرصتی که به دست می‌آوردند این مکان‌های فرهنگی را غارت می‌کردند . به گونه‌ای که کسروی می‌نویسد : مستبدین حروف سربی چاپخانه امید ترقی را ذوب کرده و به صورت گلوله در آورده و به روی این ملت بیچاره انداختند.

حسین امید در کتاب اولین‌ها می‌نویسد: در میان مطابع سنگی معروف تبریز می‌توان مطبعه سنگی علمیه ( چاپ سنگی علمیه )را نام برد که به‌وسیله حاج زین العابدین که به نام حاجی حاج آقا علمیه مشهور بود(نوه حاج میرزا زین العابدین تبریزی ) در سال ۱۲۹۰ هجری شمسی تأسیس یافته و این مطبعه در چاپ کتب مختلف خدمات مهمی انجام داده‌است .

حدود نود سال پس از تأسیس اولین چاپخانه در تبریز نوه حاج زین العابدین ( کسی که اولین چاپخانه سنگی و سربی را در ایران و تبریز دایر کرد بنام زین االعابدین مطبعه چی که پس از زیارت مکه به نام حاجی حاج آقا معروف و هنگام گرفتن شناسنامه نام علمیه را برخود انتخاب نمود. وی ماشین چاپی از اروپا خریداری کرده و از طریق کشور مصر وارد بندراستانبول در ترکیه فعلی نمود و ازاین بندر توسط چهل گاومیش به تبریز منتقل کرد . حاجی حاج آقا علمیه همرا با دستگاه‌های چاپ سنگی خود هشت تن از متخصصین صنعت چاپ را نیز از کشور آلمان برای نصب و آموزش این دستگاه‌ها به تبریز آورد.

این آلمانی‌های متخصص صنعت چاپ در منزل مسکونی حاجی حاج آقا که ماشین‌های چاپ نیز در قسمتی از این خانه ۲۲۰۰ متر مربعی دایر شده بود ساکن شدند.

دختر حاجی حاج آقا علمیه اظهار می‌دارند که : زمان حمل گاومیش‌های حامل دستگاهای چاپ از کوچه‌های تنگ و باریک محله منجم تبریز به اجبار دیوارهای تعداد زیادی از خانه‌های همسایه‌ها را فرو ریخته و خراب کردند که حاجی حاج آقا هزینه بازسازی دیوارهای فرو ریخته را نیز متحمل شدند.گفتنی است که نوه‌های حاجی حاج آقا علمیهاغلب به کار آبا و اجدادی خویش روی آورده‌اند و در صنعت چاپ ایران مشغول به فعالیت هستند .

پس از مدت ها امیرکبیر روزنامه وقایع اتفاقیه را که پس از قتل او روزنامه دولت علیه ایران و سپس به نام ایران نامیده شد، منتشر کرد.
فرمان ها و دستورات شاه و وقایع و حوادث هر هفته که غالباً مربوط به دستگاه سلطنت بود، در آن روزنامه چاپ می شد و در اواخر سلطنت ناصرالدین شاه، این روزنامه به وسیله میرزاابوالحسن خان صنیع الملک نقاش باشی، مصور گردید.

ناصرالدین شاه در سفر اول خود به اروپا، هنگام بازگشت به ایران یک دستگاه چاپخانه سربی با حروف فارسی و لاتین خرید و به ایران فرستاد. این چاپخانه مدتی به علت نبودن سرپرست و حروفچین معطل ماند تا آنکه در سال ۱۲۹۲ هجری، بارون لویی دونرمان فرانسوی از ناصرالدین شاه امتیاز روزنامه لاپاتری را به زبان فرانسه گرفت و چاپخانه به وسیله او به کار افتاد. در این دوره، چاپخانه های دیگری در تبریز و بوشهر و اصفهان دائر شد و روزنامه هایی از قبیل روزنامه ملتی و روزنامه علمی و مریخ انتشار یافت. در شیراز، یک روزنامه نیمه فارسی و نیمه عربی به وسیله طبیب مخصوص ظل السطلان در حدود سال ۱۲۸۹ هجری تاسیس شد که بعداً فقط به فارسی منتشر می شد. توجه ناصرالدین شاه به امر تاریخ نویسی و ترغیب نویسندگانی چون رضاقلی خان هدایت و محمدحسن خان صنیع الدوله و لسان الملک سپهر به نوشتن کتب تاریخی، یک امر طبیعی بود زیرا او می خواست حوادث دوران سلطنت قاجاریه- خاصه وقایع دوره سلطنت خودش- را در کتاب ها ثبت و ضبط کند.

تاریخچه صنعت چاپ در جهان

همان گونه كه در این نوشته خواهیم دید، چگونگی پیدایش صنعت چاپ - با آن كه غربی ها آن را به نام خود می دانند- چندان آشكار و بدیهی نیست، اما به گفته ای باید كشور چین را مبدأ آغاز چاپ دانست. در ایران نیز ظهور خدمات و صنعت چاپ و ورود چاپخانه، به دورانی بیش از صد سال بازمی گردد.

برخی چاپ در ایران را به دوران مغول مربوط می دانند. با این حال، صنعت چاپ به شكل جدید به دوره قاجار بازمی گردد. مقاله ای كه می خوانید، نگاهی است به این موضوعات و تحول و تطور چاپ و چاپخانه در تاریخ.
قبل از اختراع چاپ، كتاب ها را با دست تكثیر می كردند. در آتن، اسكندریه و روم، عده ای از نسّاخان، شاهكارهای ادبی را استنساخ می كردند و این كار در سراسر قرون وسطی ادامه داشت. كتاب به اندازه ای گرانبها بود كه تعداد كمی از مردم توانایی تهیه آن را داشتند. در نتیجه، در عصر كاوش و پیشرفت، امكان خواندن و پژوهش محدود بود. در بیشتر دوران قرون وسطی، كاغذ پوست گوسفند و گوساله به كار می رفت. از یك قرن پیش از شارلمانی، دیگر پاپیروس مورد استفاده قرار نگرفت. مسلم است كه كاغذ برای اولین بار از جهان اسلام به اروپا راه یافت زیرا كاغذ، اولین بار در آن دسته از سرزمین های مدیترانه كه با سرزمین های اسلامی تماس مداوم داشتند دیده شده است. مسلمین، راز تولید كاغذ را از چینی ها آموخته بودند.

برای ساختن كاغذ، الیاف گیاهی را خرد و خمیر می كردند، خمیر را به صورت لایه ای نازك و یكنواخت روی صفحه ای یا پارچه ای پهن می كردند و می فشردند تا آبش گرفته شود و آنگاه الیاف را در هم می فشردند. حوالی پایان قرون وسطی- به ویژه هنگامی كه چاپ متداول گردید- كاربرد كاغذ، جایگزین كاربرد پوست و كاغذ پوست شد. منشا هنر چاپ را باید در چین جست وجو كرد، گرچه اشپیل فوگل در كتاب خود هیچ اشاره ای به نقش مشرق زمین و به طور اخص، چین در ابداع چاپ ننموده است و آن را از مهمترین ابداعات فناوری تمدن غربی می شمارد، اما بسیاری از مورخان و نویسندگان همانند هنری لوكاس، نقش چین را در چاپ نادیده نگرفته اند و بر این باورند كه این هنر از چین به اروپای غربی رسیده است. به این ترتیب، مراحل تحول چاپ در هاله ای از ابهام قرار دارد، اما براساس آنچه عبدالحسن آذرنگ در كتاب خود می نویسد: «در حدود سال ۱۰۴۰ میلادی، كیمیاگری چینی به نام «پی شنگ» از گل و نوعی چسب مخصوص، تركیبی به وجود آورد و با آن حروفی متحرك ساخت و سپس این حروف را پخته و سفت كرد. پی شنگ حروف را كنار هم قرار می داد و با وسیله ای فلزی محكم می كرد و بر روی آن مخلوطی از رزین، موم و خاكستر می مالید و صفحه حروف را به آرامی حرارت می داد. پس از انتقال نقش صفحه بر كاغذ و تكثیر آن، باز حروف را به آرامی حرارت می داد و از هم جدا می كرد كه این ابتكار پی شنگ را راه حل حروفچینی با حروف متحرك می دانند».

از سده دوازدهم به بعد، صنعت چاپ در غرب با كمك قالب های چوبی و حكاكی دستی صورت گرفته بود، اما آنچه در سده پانزدهم ابداع محسوب شد، عبارت بود از تكمیل دستگاه چاپ فلزی و متحرك كه نسخه های فراوانی را با سرعت بیشتر چاپ می كرد. تحول در صنعت چاپ تا رسیدن به دستگاه فلزی را باید یك روند تدریجی به حساب آورد كه در فاصله سال های ۱۴۴۵ تا ۱۴۵۰ میلادی به اوج رسید. یوهانس گوتنبرگ اهل مانیتس، نقش مهمی را در تكمیل این صنعت ایفا كرد. «انجیل گوتنبرگ» كه در سال ۱۴۵۵ یا ۱۴۵۶ میلادی به پایان رسید، اولین كتاب واقعی محصول نوع چاپ متحرك بود. در نیمه دوم سده پانزدهم، چاپ جدید به سرعت در اروپا رواج یافت. چاپخانه ها در دهه ۱۴۶۰ میلادی در سراسر خاك امپراتوری مقدس روم تاسیس شد و با گذشت ده سال، به ایتالیا، فرانسه، اسپانیا و اروپای شرقی رسید؛ مخصوصاً ونیز كه به مركز چاپ معروف شد و تعداد چاپگران این شهر تا سال ۱۵۰۰ میلادی به قریب صد تن بالغ شدند و حدود دو میلیون جلد كتاب در آنجا به چاپ رسید.

اختراع فن چاپ درحقيقت به قرن ها پيش از گوتنبرگ، كه نامش به عنوان مخترع چاپ در تاريخ به ثبت رسيده است، برمي گردد و آسوريان چند هزار سال قبل از ميلاد بر خشت هايی از گل‌ رس مهر مي‌زدند. استعمال حروف قابل انتقال نيز ميان سال‌ها ي 1051 و 1058 در چين آغاز شد. مخترع اين حروف فردی به نام پي‌شنگ بود و حروف هم از گل‌رس ساخته مي‌شد. حروف دستي و حروف قلعي كه پس از آنها به كارآمد، هيچ يك رواجي نيافت، بر عكس حروف چوبی متداول شد. تا اين‌كه در سال 1440، گوتنبرگ ظاهرا بدون اطلاع از كار چينيی ها، حروف قابل انتقال را اختراع كرد و برای هر يك از حروف الفبا يك حرف جداگانه به كار برد. حروف متحرك را چينی‌ها اختراع كردند، ولی گوتنبرگ كه حرفه اش زرگری بود، آلياژ مناسب برای ريخته گری حروف را از سرب و آنتی موآن به دست آورد و سپس نسبت هر يك از اين دو فلز را به گونه ای انتخاب كرد كه حروف بيش از حد سخت و نرم نباشند. سرانجام برای مركب چاپ هم فرمول مناسبی پیدا کرد و خلاصه با رفع موانع و حل مشكلات عمل چاپ را ميسر و اجرايی كرد.

تقريبا 20 سال پس از نخستين تلاش ها ی گوتنبرگ در امر چاپ ،اين صنعت با استفاده از سطوح برجسته در ونيز، فلورانس، پاريس و ليون در حدی مختصر و محدود رواج يافت. اما دستگاه چاپ گوتنبرگ، به علت هزينه ها ی بسيار زياد فقط براي ثروتمندان قابل دسترسی بود و به همين دليل تا مدت ها ی طولاني استقبال چندانی از آن نشد. 300 سال پس از اختراع دستگاه چاپ گوتنبرگ، نمايشنامه نويسي آلماني به نام آلوئيس زنه فلدر، چاپ سنگی يا ليتو گرافی را درسال 1796 ميلادی اختراع كرد. هر سنگی كه متن يا تصوير با اين روش روي آن نقش می بست ، برای چاپ حدود 750 نسخه عملكرد مطلوب داشت و پس از آن نقش روي سنگ قابل چاپ نبود .